“Wspólnymi siłami wywalczymy tę Polskę” – zaklinali rzeczywistość w młodzieńczym uniesieniu. “Wyrwiemy ją choćby i pazurami!” Los nie dał im tej szansy.

Jutrznia. Wrzeciono Boga

Andrzej H. Wojaczek, autor Kłosów oraz Wdowiego grosza powraca z trzecią książką z serii Wrzeciono Boga. W poprzednich częściach poznajemy Teofila Kłoska, trzynastoletniego bohatera rodzinnej oraz historycznej sagi, który z miłości do Polski (niefigurującej w 1915 roku nawet na mapie) staje się osią, wokół której czytelnik poznaje realia pierwszej połowy XX wieku na terenach Górnego Śląska. Niezwykłym i bardzo interesującym faktem jest to, że autor połączył fikcję literacką ze wspomnieniami swojego wuja, które zapisywał w swoim pamiętniku. Część tych wspomnień stało się fundamentem całej historii, jaki i źródłem inspiracji dostępnej dzisiaj dla czytelnika.

[…] wojna nie zna litości i nikogo nie oszczędza, zwłaszcza tych, którzy pałają do siebie miłością. Wojna łaknie ofiar, to pradawne bóstwo żądne krwi, niezaspokojone monstrum.

Jutrznia. Wrzeciono Boga

Wdowi grosz przenosi nas do czasów dwudziestolecia międzywojennego. Poznajemy Śląsk, nad którym rozpościera się mroczy cień nazistowskiej okupacji. Bohaterowie będą zmuszeni nie tylko stawić czoła rozczarowaniom sytuacji, w które się znaleźli, ale także wzbudzić sobie po raz kolejny patriotyczną postawę na tle spolaryzowanego społeczeństwa.

Jutrznia, trzecia część cyklu, pozwala czytelnikom jeszcze lepiej poznać motywacje bohaterów, ich decyzje, które mogą zaważyć nie tylko na ich przyszłości, ale losach całego regionu. Ostatnia część sagi to doskonały portret podzielonego między Polską a Niemcami społeczeństwa, niepokojów społecznych, nieprawidłowości systemu, gdzie żądzą łapówki i kumoterstwo. Jednocześnie to osadzona na mocnych i wytrwałych bohaterach opowieść o przetrwaniu, co stanowi siłę tej powieści. Klara to zdecydowanie moja ulubiona bohaterka, która musi zdecydować, czy gotowa jest poświęcić wszystko, by ratować Teofila. Podoba mi się, w jaki sposób bohaterowie ewoluują, na przestrzeni czasu zmieniają się, dojrzewają i płacąc najwyższą cenę, hartują swój charakter. Każdy z nich zmuszony jest na nowo odnaleźć swoją tożsamość w otaczającej ich rzeczywistości. To, co ich łączy, jednocześnie gorzko dzieli, a niemym świadkiem tych wydarzeń jest Śląsk z całą historią i autonomicznością. To również opowieść o przyjaźni, w której tożsamość narodowa przestaje mieć znaczenie w obliczu prawdziwego braterstwa.

Żeby kochać, musimy być wolni, bo bez wolności nie ma miłości.

Jutrznia. Wrzeciono Boga

Warto podkreślić, że autor, Andrzej H. Wojaczek, od początku mówiąc o serii swoich książek, podkreślał, iż nie jest to powieść historyczna, a ocenę wydarzeń mających miejsce na Śląsku pozostawia czytelnikom. Jest to jednak pozycja niezwykle dopracowana pod względem uwarunkowań społeczno-historycznych, które miały miejsce w latach 30. XX wieku. Książkę czy ta się więc z prawdziwą przyjemnością, choć jest to gorzka historia okraszona cierpieniem i walką o szczęście bohaterów, które nierzadko przybiera inny obraz, niż tego oczekujemy. Stanowi to plus powieści, gdyż czytelnik nie otrzymuje prostej, łatwej do przewidzenia historii, ale obserwuje prawdziwe złożone relacje międzyludzkie, na tle powstań śląskich i trudnych losów Ślązaków.

To, co czyni tę powieść wyjątkową, to język, którego używa autor z poszanowaniem zasad i kultury śląskiej gwary. Andrzej H. Wojaczek wyszedł naprzeciw czytelnikom tworząc idealny kompromis między zależnościami językowymi, a uproszczeniami pozwalającymi cieszyć się lekturą osobom nierozumiejącym języka śląskiego. Na końcu dołączony jest słowniczek polsko-śląski wyjaśniający najbardziej problematyczne do zrozumienia słowa.

Tę niezwykłą powieść pełną braterstwa, waleczności, miłości i poświęcenia na tle historii Górnego Śląska polecam wszystkim miłośnikom rodzinnych sag, historycznych wydarzeń i mocnych bohaterów, którzy nie boją się zapłacić najwyżej ceny. To seria idealna dla czytelnika, który szuka bogatej, historycznej fabuły z ludzkimi dramatami w tle, dającymi jednak nadzieję, że hart ducha potrafi pokonać przeciwności losu. Zdecydowanie polecam mieć wszystkie trzy tytuły na swojej półce!

---