Fakty są jedynie szkieletem, na który nawlekamy własne wersje zdarzeń.

Wojenka. O dzieciach, które dorosły bez ostrzeżenia

Wojenka. O dzieciach, które dorosły bez ostrzeżenia to najnowszy reportaż Magdaleny Grzebałkowskiej – autorki i dziennikarki nominowanej do Nagrody Literackiej Nike za książkę 1945. Wojna i pokój.

Arthur w wieku trzech lat zostaje zabrany do nazistowskiego sierocińca w celu poddania go hitlerowskiej indoktrynacji. W kazachstańskim Łagrze urodzi się 1507 dzieci. Nie przeżyje nawet 10% z nich. Niklas Frank będzie zmuszony do końca życia stawiać czoło ofiarom swojego ojca, zbrodniarza wojennego. To tylko nieliczne z wielu historii zebranych przez dziennikarkę, w których poznamy świadectwa osób doświadczających w dzieciństwie terroru wojny i okupacji.

Autorka nie skupia się wyłącznie na wydarzeniach II Wojny Światowej, niezwykle obszernie zbiera świadectwa osób, które jako dzieci doświadczyły nieludzkiej opresji w np. Hiszpanii, Stanach Zjednoczonych czy Związku Radzieckim. Magdalena Grzebałkowska wykonała tytaniczną pracę, przeglądając dziesiątki teczek znajdujących się w Archiwum Akt Nowych, w celu wyselekcjonowania dla czytelnika fotografii, rysunków i materiałów dzieci doświadczonych wojną. Reportaż, w połączeniu z udostępnionymi materiałami, robi niebywałe, oddziałujące na emocje, wrażenie.

Wojenka. O dzieciach, które dorosły bez ostrzeżenia to zbiór historii i świadectw, które bolą. Nawet jeśli zdajemy sobie sprawę z tego, w jaki sposób wojny i konflikty zbrojne wpłynęły (i wciąż wpływają) na istnienia ludzkie, w tym te najmłodsze, to reportaż przygotowany przez Magdalenę Grzebałkowską rozrywa serce. Boleśnie uświadamia, że konsekwencje działań przeszłych pokoleń jeszcze długo będą wpisane w ludzką tożsamość.

Każda z tych historii wymusza zatrzymanie się, obok żadnej nie można przejść obojętnie. Każda z osób, będąca bohaterem reportażu, uczy nas, że wypalone w pamięci i sercu dziecka doświadczenia sprawiają, że automatycznie przekazywane są one następnym pokoleniom. Dzieci widzą świat, w tym wojnę, innymi oczami. Nie rozumieją prawdziwej natury nieszczęść, przez co lektura staje się jeszcze bardziej wstrząsająca.

Książka Wojenka. O dzieciach, które dorosły bez ostrzeżenia uzupełnia obraz ówczesnych wydarzeń, miejsc i postaci. Dzięki sile tych opowieści uzyskujemy nowy, emocjonalny obraz straty, mającej wpływ na współczesne pokolenia. Reportaż Magdaleny Grzebałkowskiej nie jest lekturą łatwą, jeszcze mniej przyjemną, lecz na pewno ważną i potrzebą. Dlatego zachęcam Was do przeczytania.